Het genie van Gian Lorenzo Bernini

Het genie van Gian Lorenzo Bernini

Gian Lorenzo Bernini werd geboren in Napels, Italië op 7 december 1598 en stierf daar op 28 november 1680. Hij staat bekend als een van de grootste kunstenaars van de barokstijl en iemand die meesterlijk beeldhouwkunst met schilderkunst combineerde. Zijn werk was zo invloedrijk dat hij door historici als Walter Friedlaender “de laatste echte man die de Italiaanse kunst beïnvloedde” is genoemd.

Bernini was een begaafd kunstenaar die al op jonge leeftijd prachtige dingen met zijn handen creëerde. Hij had het vermogen om elke vorm van kunst te maken die hem beviel, of het nu architectuur was of beeldhouwkunst – zelfs schilderijen! Ondanks het feit dat hij op vele gebieden zo’n jong wonderkind was, is er geen twijfel mogelijk dat het werk van deze man eruit springt; het kon hem niet schelen wat anderen van hun kwaliteit vonden, want alles wat Berninio wenste werd werkelijkheid (en snel daarna).

Wie was hij?

Gian Lorenzo Bernini, de beeldhouwer en schilder die overal in Rome zijn sporen heeft achtergelaten.

De beeldhouwer werd geboren in een jaar waarin kunstenaars oorspronkelijk niet naar school mochten. Hij begon met zijn opleiding zodra hij het gereedschap van een kunstenaar kon vasthouden en tegen zijn 16de had zijn vader hem overal in Rome opdrachten gegeven. En toen begon deze meester met het maken van zulke prachtige kunstwerken dat zelfs op 82-jarige leeftijd nog mensen van mijlenver komen om ze te zien.

De grote Bernini was een bekwaam en vernieuwend kunstenaar die religieuze beeldhouwwerken maakte die soms nog overal in Rome te vinden zijn. Zijn werken zaten vol beweging, drama en emotie – hij wordt herinnerd als een van de grootste, zo niet de grootste beeldhouwer die ooit in Italië heeft geleefd.

Bernini was een kunstenaar die bevriend bleek te zijn met de Jezuïeten, pausen en zelfs een rivaal had in Borromini. Bernini’s grootste prestatie ligt in zijn technische vaardigheden die hem in staat stelden alles te realiseren wat hij zich voorstelde, of het nu rijk of extravagant was.

De Architect

Bernini’s ontwerpen waren altijd vol leven en creativiteit. Als je het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad oploopt, is het meteen duidelijk dat dit plein niet alleen bedoeld was als ingang voor mensen die de kerk binnenkomen. Het diende ook als ontmoetingsplaats waar ze de zegeningen konden ontvangen van pausen van eeuwen geleden, met prachtige zuilengalerijen die hen aan alle kanten omringen. Het lage ontwerp vermindert de beperking zodat er geen grenzen zijn waarbinnen dingen moeten gebeuren; in plaats daarvan is elk detail zorgvuldig overwogen totdat de schoonheid ervan duidelijk doorschijnt zonder enige overbodige rommel of overdaad.

De zuil op het plein is iets om te zien. Als je ertussen gaat staan en omhoog kijkt, zie je 4 rijen gigantische stenen monolieten die met hun 284 Dorische zuilen naar de hemel reiken. Het is vanuit alle hoeken een indrukwekkend gezicht – vooral als men bedenkt hoe hoog die mannen ze moesten bouwen om ze niet alleen zichtbaar te laten zijn, maar ook te laten blijven staan nadat de eeuwen voorbij zijn gegaan.

Bernini’s gebruik van duidelijke vormen is duidelijk in deze kleine kerk met een ovale koepel die haaks op de ingang staat. Hij rangschikte ze onverwacht, waardoor een verrassend effect ontstaat voor ons kijkers van vandaag, die maar al te goed gewend zijn aan zijn stijl zoveel eerder in de barok, maar Bernino slaagt erin zonder saai of voorspelbaar te zijn.

De Schilder

Bernini is een van de meest talentvolle kunstenaars uit de geschiedenis, maar zelfs hij kon niet aan zijn eigen verwachtingen voldoen. Nadat Urbanus VIII Bernini 150 schilderijen had aangeboden voor het project van de Sint-Pietersbasiliek en deze allemaal werden afgewezen door de opdrachtgever(s), werd het duidelijk dat dit genie meer oefening nodig had voordat hij als “goed genoeg” werd beschouwd voor iets dat zo belangrijk was.